— نخستين پرسش اين است كه رژيم غذايي مي تواند خطر ابتلا به سرطان را كاهش دهد؟

- رژيم غذايي عامل ايجاد 40-30 درصد از سرطان ها در مردان و 60 درصد از سرطان ها در زنان است.

سرطان كولون و سرطان سينه كه از شيوع بالايي برخوردارند، بيشترين ارتباط را با رژيم غذايي دارند.

با يك تغيير ساده در رژيم غذايي مي توان خطر ابتلا به سرطان را پايين آورد و ميزان تلفات ناشي از آن را به طور چشمگيري كاهش داد.

— چگونه رژيم غذايي باعث پيشگيري یا پيشرفت سرطان مي شود؟

- وقتي يك عامل سرطان زا وارد بدن ما مي شود، سلول ها به روش هاي مختلفي با آن مقابله مي كنند كه اگر در اين مرحله موفق نشوند، سلول به يك تومور تبديل شود. بعضي از غذاها از رسيدن سلول به اين مرحله پيشگيري مي كنند و در نتيجه سرطان پيشرفت نمي كند. بعضي از غذاها هم ممكن است باعث سرعت يافتن رشد و تكثير غير طبيعي سلول و تبديل آن به يك تومور شوند.

در پاسخ به اين پرسش كه «آيا پرهيز از برخورد با عوامل سرطانزا و استفاده از يك رژيم غذايي سالم مي تواند به ما در كنترل عوامل ابتلا به سرطان كمك كند؟»

پاسخ مي دهيم: بله.

عوامل پيش برنده سرطان در رژيم غذايي

چربي: روي چربي مطالعات دقيقي انجام گرفته و معلوم شده در بين مواد مختلف موجود در رژيم غذايي، چربي بيشترين ارتباط را با سرطان دارد.

تحقيقات آزمايشگاهي و مطالعاتي كه روي عادات غذايي مردم انجام گرفته است، نشان مي دهد كه مصرف بالاي چربي اشباع و غير اشباع. باعث بالا رفتن احتمال ابتلا به سرطان هاي كولوركتال، سينه و پروستات مي شود.

دانشمندان هنوز نتوانسته مشخص كنند كه چگونه چربي باعث پيشرفت سرطان مي شود ولي به نظر مي رسد كه چربي، سلول هاي غير طبيعي اوليه يي را كه تغيير يافته اند، در بر مي گيرد و منجر به سرطاني شدن آنها مي شود و يا ممكن است باعث رشد تومورهاي ايجاد شده، گردد.

الكل: ارتباط دقيقي بين الكل و سرطان شناخته نشده است، اما مطالعات نشان مي دهد كه مشروبات الكلي خطر ابتلا به سرطان‌هاي دهان، گلو و كبد را بيشتر مي كند. افراد سيگاري كه مشروبات الكلي هم مصرف مي كنند بيشتر در معرض خطر ابتلا قرار دارند.

غذاهاي نمك سود و دودي: اين غذاها وقتي كه مرتب و به مقدار زياد خورده شوند، احتمال ابتلا به سرطان معده را بالا مي برند. غذاهاي كباب شده روي ذغال چوب به طور چشمگيري خطر سرطان را بالا نمي برند، اما عاقلانه است كه از مصرف اين غذاها نيز اجتناب شود.

ساير عوامل: دانشمندان در حال مطالعه و تحقيق هستند تا دريابند كه آيا چاقي، انرژي كل يا ميزان پروتئين دريافتي روزانه، با خطر ابتلا به سرطان ارتباط دارد يا نه؟

احتمال اينكه افراد چاق در سن جواني در اثر ابتلا به يكي از انواع سرطان بميرند بيشتر از افراد ديگر است.

بايد به اين مساله مهم توجه كنيم:

«چه چيزي بخوريم و به چه مقدار مصرف كنيم».

تحقيقات نشان مي دهد كه دريافت انرژي كمتر، مي تواند خطر سرطان را كاهش دهد.

ديگر عوامل خطرزا

آفت كش ها: آزمايشات انجام شده بر روي حيوانات نشان مي دهد كه آفت كش ها مي تواند ايجاد سرطان كند ولي در انسان، ارتباط بين آفت كش ها و ايجاد سرطان هنوز با ابهامات زيادي همراه است.

افزودني هاي غذايي: روي مواد رنگي و طعم دهنده ها آزمايشات لازم انجام مي شود و اگر سرطان زا بودن آنها مشخص شود، اجازه استفاده از آنها در محصولات غذايي داده نمي شود.

تحقيقات انجام يافته، ارتباط روشني را بين مصرف شيرين كننده هاي مصنوعي (مثل سيكلامات و ساخارين) با سرطان مثانه و ديگر سرطان ها نشان نمي دهد.

كافئين: مطالعات گوياي آن است كه كافئين منجر به سرطان و يا پيشرفت آن نمي شود.

پرتوافكني (اشعه دادن): هيچ مدرك علمي از ارتباط بين پرتو افكني روي غذا و ايجاد سرطان منتشر نشده است.

FDA (سازمان غذا و داروي آمريكا)، غذاهاي اشعه داده شده را از نظر ايمني تاييد مي كند و اشعه داد غذا، باعث ايجاد راديواكتيو در آن نمي شود، اما مخالفان پرتوافكني غذا معتقدند كه اشعه دادن به غذا باعث تغييراتي در آن مي شود و تركيبات جديدي را در آن ايجاد مي كند كه ممكن است مضر و سرطان زا باشد.

نقش محافظتي غذاها

آزمايشات انجام گرفته نشان مي دهد كه خوردن سبزيجات، ميوه جات و غلات كامل، به ويژه سبزي هاي سبز، زرد و مركبات باعث پايين آمدن خطر ابتلا به سرطان هاي ريه، معده، و روده بزرگ مي شود.

سعي كنيد روزانه 5 واحد ميوه و سبزي و 6 واحد از توليدات غلات كامل مصرف كنيد. هر واحد معادل نصف فنجان است، بنابراين به راحتي مي توان 2 واحد را در يك وعده غذايي ميل كرد.

ديگر عوامل محافظت كننده

سلنيوم عنصري است كه به كاهش شيوع سرطان كولون و پستان و ديگر سرطان ها در انسان كمك مي كند.

كلسيم هم اثر محافظتي در برابر سرطان كولون دارد.

ويتامين E از ويتامين هايي است كه از سرطان معده، مري و ريه پيشگيري مي كند.

فيبر بخش غير قابل هضم غذاي گياهي است.

به نظر مي آيد كه وقتي فيبر به اندازه كافي مصرف شود، ابتلا به سرطان روده را كاهش مي دهد.

غذاهاي غني از فيبر

حبوبات خشك (لوبيا قرمز و عدس)، غلات سبوس دار، بروكلي (كلم ايتاليايي)، كلم، هويج، ذرت بو داده شده، آلو بخارا و آلو خشك، دانه غلات، نخودها، كشمش، آرد كامل، غلات

اسيد اسكوربيك يا ويتامين ث به محافظت در مقابل سرطان مري و معده كمك مي كند.

منابع ويتامين ث عبارتند است از:

بروكلي (كلم ايتاليايي)، كلم بروكسل، طالبي و گرمك، گل كلم، مركبات و آب آنها، كيوي، فلفل قرمز و سبز، توت فرنگي، خانواده شلغم.

هم ويتامين A و هم بتاكاروتن كه شكلي از ويتامين A است، در ميوه ها و سبزيجات يافت مي شوند و عقيده بر اين است كه خطر ابتلا به سرطان ها را كاهش مي دهند.

در افرادي كه منابع غني از ويتامين A مصرف مي كنند، خطر ابتلا به سرطان، به خصوص سرطان ريه پايين تر از افرادي است كه اين غذاها را كمتر مصرف مي كنند

بهترين منابع بتاكاروتن ميوه ها و سبزي هاي زرد و سبزه تيره است.

منابع بتاكاروتن عبارت است:

زردآلو، بروكلي (كلم ايتاليايي)، طالبي و گرمك، هويج، كلم برگ (كلم پيچ)، كدو، اسفناج، سيب زميني شيرين

ويتامين A در محصولات لبني و مارگارين نيز يافت مي شود.

برخلاف بتاكاروتن، ويتامين A اگر بيش از مقدار توصيه شده مصرف شود، مي تواند سمي باشد، لذا نبايد در دوزهاي بالا مورد استفاده قرار گيرد، البته استفاده از دوزهاي بالا در معالجه برخي بيماري ها، زير نظر پزشك لازم است.

اكنون كه به ارتباط بين رژيم غذايي و سرطان پي برده ايد. ممكن است اين احساس در شما پيدا شود كه بايد هر چه سريع تر رژيم غذايي خود را تغيير دهيد. ولي بهترين راه است كه اين كار را به صورت فوري يك دفعه انجام ندهيد. عادات غذايي شما طي زماني طولاني ايجاد شده است و تغيير آن وقت زيادي مي برد.

كليد موفقت شما ميانه روي است:

مصرف غذاهايي را كه چربي بالايي دارند محدود كنيد و از مواد غذايي پخته شده و ميان وعده هايي كه چربي باليني دارند استفاده كنيد. مصرف كره، خامه سس، سالاد و گوشت را محدود كنيد.

اگر برنامه رژيمي خود را با مصرف مقدار فراواني ميوه، سبزي و غلات كامل متعادل كنيد، احساس گرسنگي نخواهيد كرد.

وقتي يك وعده غذايي پرچرب مصرف كرديد، سعي كنيد با مصرف غذاهاي كم چرب در طول روز، رژيم غذايي خود را متعادل كنيد.