قرآن كريم، برترين و بالاترين هديه ي حضرت احديّت به بشر است و حفظ آن يكي از توفيقات بزرگ الهي به حساب مي آيد كه شامل حال هر كسي نميشود. استعداد، آمادگي، لياقت، توفيق، سعادت، عنايت و افاضت باعث ميگردد خداوند متعال، اين نعمت بزرگ را به فرد عطا فرمايد و سعادتمندترين افراد كساني هستند كه پس از حفظ قرآن کریم، آن را از دست ندهند و درون خود را از گنجهاي بيكران قرآن کریم خالي ننمايند.
مداومت در قرائت و حفظ قرآن عامل بسياري از توفيقات و بركات الهي است و كسي كه انس به قرائت، حفظ و تدبّر در مفاهيم و معاني قرآني داشته باشد ترك آن برايش بسيار مشكل مينمايد. با قرآن کریم زندگي زيبا ميشود و جان ميگيرد و آرامش واقعي به منصه ي ظهور ميرسد و بدون قرآن کریم آدمي چون جمادي است متحرك و مرده اي است افقي كه نه روح دارد و نه آرامش واقعي.[1]
بركات حفظ قرآن کریم:
حفظ قرآن کریم داراي آثار و بركات زيادي است كه درباره ي برخي از آن ها نكاتي قابل بيان است:
1. حافظ قرآن کریم از پاداش معنوي و اُخروي بسيار زيادي بهرهمند ميگردد كه عبارتند از:
الف. هم نشيني با فرشتگان: امام صادق ـ عليه السّلام ـ در اين باره ميفرمايد: «حافظ قرآني كه به آن عمل كند، با فرشتگان پيغامبر و نيك رفتار هم نشين ميگردد.[2]»
ب. در شمار بزرگان امت جاي گرفتن: امام صادق ـ عليه السّلام ـ ميفرمايد: «اَشراف و بزرگان امّت من، قاريان و حافظان و شب زندهدارانند.[3]»
ج . ايمني از عذاب الهي: اميرمؤمنان علي ـ عليه السّلام ـ در اين زمينه ميفرمايد: «قرآن را تلاوت كنيد و آن را به خاطر بسپاريد، زيرا خداوند متعال دلي كه قرآن در آن باشد عذاب نميكند.[4]»
حفظ قرآن مجيد و انس با آن، انسان را در مسير عمل به وحي و بهره جستن از معارف بلند آن قرار ميدهد و در نتيجه او را از آتش دوزخ مصون ميدارد. پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ ميفرمايد: «اگر قرآن در پوستي باشد، آتش بدان نخواهد رسيد.[5]»
د. آبادي قلب: پيامبر گرامي اسلام ميفرمايد: «كسي كه در درونش چيزي (سوره يا آيهاي) از قرآن نباشد، مانند خانه ي ويران است.[6]»
چنان كه خانه ي ويران نزد مردم ارزش ندارد، دل تهي از آيات الهي نيز نزد خداوند بيارزش است و از اين روي پيامبر فرموده است: دلي كه از كلام وحي بيبهره باشد، مرده و چون خانه ي خراب و ويران است.
ه . مشمول آمرزش الهي: رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمود: «كسي كه قرآن را از حفظ بخواند و گمان كند خداي تعالي او را نميآمرزد، در شمار كساني است كه آيات الهي را به تمسخر گرفتهاند.[7]»
و. پاداش مضاعف: امام صادق ـ عليه السّلام ـ فرمود: «هر كس در فراگيري قرآن بكوشد و به سبب كمي حافظه آن را به سختي حفظ كند دو پاداش دارد. (پاداشي براي حفظ قرآن و پاداشي براي تحمل سختي آن»[8].
ز. پذيرفته شدن شفاعت؛ پيامبر عظيم الشأن اسلام ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمود: «هر كه (آن قدر) قرآن بخواند تا حفظ شود، خداوند او را به بهشت داخل خواهد كرد و شفاعتش را درباره ي ده تن از اعضاي خانوادهاش كه آتش بر آن ها واجب شده، ميپذيرد.[9]»
ح. بالاترين درجات بهشت: پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمود: «درجات بهشت به تعداد آيههاي قرآن است چون صاحب قرآن داخل بهشت شود، به وي ميگويند بخوان و بالا برو كه هر آيهاي را درجهاي است. پس برتر از درجه ي حافظ قرآن درجهاي نيست.[10]»
ط. دريافت پاداش انبياء: پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمود: «اي سلمان،... همانا بعد از انبيا بهترين بندگان نزد خداوند، عالمانند و سپس قاريان و حافظان قرآن. آنان همانند انبيا از دنيا ميروند، همراه آنان از گورها برانگيخته ميشوند، در كنار آنان از صراط ميگذرند و پاداش همانند آنها (از خداوند) دريافت ميكنند.[11]»
2. الف: حفظ قرآن کریم بركات دنيوي نيز دارد كه عبارتند از:
فواید حفظ قرآن,ثواب حفظ قرآن
مهمترين اثر حفظ قرآن کریم درك بهتر آن است
هدايت انسان:
تلاوت و انس با قرآن کریم از سفارشهاي مكرّر معصومان ـ عليهم السّلام ـ است و حفظ قرآن کریم به انس با آيات الهي ميانجامد؛ زيرا حافظ قرآن کریم بايد براي تثبيت محفوظات قرآنياش روزي چند بار به قرائت قرآن کریم بپردازد. ائمه ـ عليهم السّلام ـ حافظان قرآن کریم را به تكرار آيات الهي فراخوانده اند و فرمودند: «همان گونه كه شتر بسته شده در يك نقطه ـ چنان چه مورد ديدار پياپي صاحبش واقع نشود ـ جايگاهش را ترك ميكند، محفوظات حافظ قرآن کریم نيز ـ اگر پيوسته مورد مراجعه و تكرار قرار نگيرند ـ از خاطر زدوده ميشوند» بنابراين، حافظ ناگزير است با قرآن کریم انس گيرد و اين هنگام زمينه ي هدايت، سعادت و تعالي فراهم ميآيد. حضرت علي ـ عليه السّلام ـ ميفرمايد: «هيچ كس با قرآن هم نشين نميشود مگر اين كه از كنار آن با افزايش يا كاهش بر ميخيزد: افزايش هدايت يا كاهش گمراهي.»[12]
ب: آرامش روحي:
ياد خدا تأثير بسزايي در روان آدمي دارد و دل در پرتو آن آرام ميگيرد. خداوند متعال ميفرمايد: «أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ
الْقُلُوبُ» «آگاه باش كه دلها با ياد خدا آرام ميگيرد.» يكي از نامهاي قرآن، ذكر است. تلاوت و حفظ قرآن کریم نوعي ذكر خداوند است كه انسان در پرتو آن از هجوم بسياري از فشارهاي رواني و اضطرابات دروني مصون ميماند.
ج: نجات از تنهايي:
كتاب بهترين هم نشين تنهايي است و قرآن کریم زيباترين، دقيق ترين، عميقترين و با نفوذترين كتاب شمرده ميشود. امام سجاد ـ عليه السّلام ـ ميفرمايد: اگر همه ي مردم روي زمين از دنيا بروند، تا وقتي قرآن کریم با من است، از هيچ چيز وحشت ندارم.
ه : فهم بهتر قرآن کریم:
مهمترين اثر حفظ قرآن کریم درك بهتر آن است. حافظ به سبب تسلّط بر همه ي آيات، ارتباط آنها را نيك در مييابد و در پرتو آن دركي بهتر و درستتر از قرآن کریم به دست ميآورد.
و: تقويت حافظه:
يكي از امتيازات قرآن کریم آن است كه تلاوت و به خاطر سپردنش سبب تقويت روح و حافظه ي حافظ ميشود. در روايات آمده است كه قرائت قرآن کریم به افزايش حافظه ميانجامد.[13] از آن جا كه حفظ اين كتاب آسماني به تكرار پيوسته و قرائت زياد آن وابسته است، ميتوان گفت حفظ قرآن کریم حافظه را فزوني ميبخشد.[14]
اين بخشي از اثرات حفظ قرآن كريم بود كه به صورت اجمال بيان گرديد و تو خود حديث مفصّل بخوان از اين مجمل.
