ان الله عز و جل إذا أحب عبدا فعمل قليلا جزاه بالقليل الكثير.
چون خداي تعالي بنده اي را دوست دارد و او عمل كوچكي انجام دهد ، خدا او را پاداش بزرگ دهد .
اصول كافي ، ج 3 ، ص 137 – 138
مقدمه:
امام علی بن موسیالرضا (علیه السلام) هشتمین امام شیعیان از سلاله پاک رسول خدا و هشتمین جانشین پیامبر مکرم اسلام میباشند.
ایشان در سن 35 سالگی عهدهدار مسئولیت امامت و رهبری شیعیان گردیدند و حیات ایشان مقارن بود با خلافت خلفای عباسی که سختیها و رنج بسیاری را بر امام رواداشتند و سر انجام مأمون عباسی ایشان را در سن 55 سالگی به شهادت رساند. در این نوشته به طور خلاصه، بعضی از ابعاد زندگانی آن حضرت را بررسی مینماییم.
نام، لقب و کنیه امام:
نام مبارک ایشان علی و کنیه آن حضرت ابوالحسن و مشهورترین لقب ایشان "رضا" به معنای "خشنودی" میباشد. امام محمد تقی (علیه السلام) امام نهم و فرزند ایشان سبب نامیده شدن آن حضرت به این لقب را اینگونه نقل میفرمایند: "خداوند او را رضا لقب نهاد زیرا خداوند در آسمان و رسول خدا و ائمه اطهار در زمین از او خشنود بودهاند و ایشان را برای امامت پسندیدهاند و همینطور (به خاطر خلق و خوی نیکوی امام) هم دوستان و نزدیکان و هم دشمنان از ایشان راضی و خشنود بودند."
یکی از القاب مشهور حضرت "عالم آل محمد" است. این لقب نشانگر ظهور علم و دانش ایشان میباشد. جلسات مناظره متعددی که امام با دانشمندان بزرگ عصر خویش، بویژه علمای ادیان مختلف انجام داد و در همه آنها با سربلندی تمام بیرون آمد دلیل کوچکی بر این سخن است، که قسمتی از این مناظرات در بخش "جنبه علمی امام" آمده است. این توانایی و برتری امام، در تسلط بر علوم یکی از دلایل امامت ایشان میباشد و با تأمل در سخنان امام در این مناظرات، کاملاً این مطلب روشن میگردد که این علوم جز از یک منبع وابسته به الهام و وحی نمیتواند سرچشمه گرفته باشد.
پدر و مادر امام:
پدر بزرگوار ایشان امام موسی کاظم (علیه السلام) پیشوای هفتم شیعیان بودند که در سال 183 ﻫ.ق. به دست هارون عباسی به شهادت رسیدند و مادر گرامیشان "نجمه" نام داشت.
تولد امام:
حضرت رضا (علیه السلام) در یازدهم ذیقعدﺓ الحرام سال 148 هجری در مدینه منوره دیده به جهان گشودند. از قول مادر ایشان نقل شده است که: "هنگامیکه به حضرتش حامله شدم به هیچ وجه ثقل حمل را در خود حس نمیکردم و وقتی به خواب میرفتم، صدای تسبیح و تمجید حق تعالی و ذکر "لاالهالاالله" را از شکم خود میشنیدم، اما چون بیدار میشدم دیگر صدایی بگوش نمیرسید. هنگامیکه وضع حمل انجام شد، نوزاد دو دستش را به زمین نهاد و سرش را به سوی آسمان بلند کرد و لبانش را تکان میداد؛ گویی چیزی میگفت."(2)
نظیر این واقعه، هنگام تولد دیگر ائمه و بعضی از پیامبران الهی نیز نقل شده است، از جمله حضرت عیسی که به اراده الهی در اوان تولد، در گهواره لب به سخن گشوده و با مردم سخن گفتند که شرح این ماجرا در قرآن کریم آمده است.(3)
زندگی امام در مدینه:
حضرت رضا (علیه السلام) تا قبل از هجرت به مرو در مدینه زادگاهشان، ساکن بودند و در آنجا در جوار مدفن پاک رسول خدا و اجداد طاهرینشان به هدایت مردم و تبیین معارف دینی و سیره نبوی میپرداختند. مردم مدینه نیز بسیار امام را دوست میداشتند و به ایشان همچون پدری مهربان مینگریستند. تا قبل از این سفر، با اینکه امام بیشتر سالهای عمرش را در مدینه گذرانده بود، اما در سراسر مملکت اسلامی پیروان بسیاری داشت که گوش به فرمان اوامر امام بودند.
امام در گفتگویی که با مأمون درباره ولایت عهدی داشتند، در این باره این گونه میفرمایند: "همانا ولایت عهدی هیچ امتیازی را بر من نیفزود. هنگامی که من در مدینه بودم فرمان من در شرق و غرب نافذ بود و اگر از کوچههای شهر مدینه عبور میکردم، عزیرتر از من کسی نبود. مردم پیوسته حاجاتشان را نزد من میآوردند و کسی نبود که بتوانم نیاز او را برآورده سازم مگر اینکه این کار را انجام میدادم و مردم به چشم عزیز و بزرگ خویش، به من مىنگریستند."
امامت حضرت رضا (علیه السلام):
امامت و وصایت حضرت رضا (علیه السلام) بارها توسط پدر بزرگوار و اجداد طاهرینشان و رسول اکرم (صلی الله و علیه و اله) اعلام شده بود. به خصوص امام کاظم (علیه السلام) بارها در حضور مردم ایشان را به عنوان وصی و امام بعد از خویش معرفی کرده بودند که به نمونهای از آنها اشاره مینماییم.
یکی از یاران امام موسی کاظم (علیه السلام) میگوید: «ما شصت نفر بودیم که موسی بنجعفر به جمع ما وارد شد و دست فرزندش علی در دست او بود. فرمود: "آیا میدانید من کیستم؟" گفتم: "تو آقا و بزرگ ما هستی." فرمود: "نام و لقب من را بگویید." گفتم: "شما موسی بن جعفر بن محمد هستید." فرمود: "این که با من است کیست؟" گفتم: "علی بن موسی بن جعفر." فرمود: "پس شهادت دهید او در زندگانی من وکیل من است و بعد از مرگ من وصی من میباشد."»(4) در حدیث مشهوری نیز که جابر از قول نبى اکرم نقل میکند امام رضا (علیه السلام) به عنوان هشتمین امام و وصی پیامبر معرفی شدهاند. امام صادق (علیه السلام) نیز مکرر به امام کاظم میفرمودند که "عالم آل محمد از فرزندان تو است و او وصی بعد از تو میباشد."
اوضاع سیاسی:
مدت امامت امام هشتم در حدود بیست سال بود که میتوان آن را به سه بخش جداگانه تقسیم کرد:
ده سال اول امامت آن حضرت، که همزمان بود با زمامداری هارون.
مدتی از روزگار زندگانی امام رضا (علیه السلام) همزمان با خلافت هارون الرشید بود. در این زمان است که مصیبت دردناک شهادت پدر بزرگوارشان و دیگر مصیبتهای اسفبار برای علویان (سادات و نوادگان امیرالمؤمنین) واقع شده است. در آن زمان کوششهای فراوانی در تحریک هارون برای کشتن امام رضا (علیه السلام) میشد تا آنجا که در نهایت هارون تصمیم بر قتل امام گرفت؛ اما فرصت نیافت نقشه خود را عملی کند. بعد از وفات هارون فرزندش امین به خلافت رسید. در این زمان به علت مرگ هارون ضعف و تزلزل بر حکومت سایه افکنده بود و این تزلزل و غرق بودن امین در فساد و تباهی باعث شده بود که او و دستگاه حکومت، از توجه به سوی امام و پیگیری امر ایشان بازمانند. از این رو میتوانیم این دوره را در زندگی امام دوران آرامش بنامیم.
اما سرانجام مأمون عباسی توانست برادر خود امین را شکست داده و او را به قتل برساند و لباس قدرت را به تن نماید و توانسته بود با سرکوب شورشیان فرمان خود را در اطراف و اکناف مملکت اسلامی جاری کند. وی حکومت ایالت عراق را به یکی از عمال خویش واگذار کرده بود و خود در مرو اقامت گزید و فضل بن سهل را که مردی بسیار سیاستمدار بود، وزیر و مشاور خویش قرار داد. اما خطری که حکومت او را تهدید میکرد علویان بودند که بعد از قرنی تحمل شکنجه و قتل و غارت، اکنون با استفاده از فرصت دو دستگی در خلافت، هر یک به عناوین مختلف در خفا و آشکار عَلم مخالفت با مأمون را برافراشته و خواهان براندازی حکومت عباسی بودند؛ به علاوه آنان در جلب توجه افکار عمومی مسلمین به سوی خود، و کسب حمایت آنها موفق گردیده بودند و دلیل آشکار بر این مدعا این است که هر جا علویان بر ضد حکومت عباسیان قیام و شورش میکردند، انبوه مردم از هر طبقه دعوت آنان را اجابت کرده و به یاری آنها بر میخواستند و این، بر اثر ستمها و نارواییها و انواع شکنجههای دردناکی بود که مردم و بخصوص علویان از دستگاه حکومت عباسی دیده بودند. از این رو مأمون درصدد بر آمده بود تا موجبات برخورد با علویان را برطرف کند. بویژه که او تصمیم داشت تشنجات و بحرانهایی را که موجب ضعف حکومت او شده بود از میان بردارد و برای استقرار پایههای قدرت خود، محیط را امن و آرام سازد. لذا با مشورت وزیر خود فضل بن سهل تصمیم گرفت تا دست به خدعهای بزند. او تصمیم گرفت تا خلافت را به امام پیشنهاد دهد و خود از خلافت به نفع امام کنارهگیری کند، زیرا حساب میکرد نتیجه از دو حال بیرون نیست، یا امام میپذیرد و یا نمیپذیرد و در هر دو حال برای خود او و خلافت عباسیان، پیروزی است. زیرا اگر بپذیرد ناگزیر، بنابر شرطی که مأمون قرار میداد ولایت عهدی آن حضرت را خواهد داشت و همین امر مشروعیت خلافت او را پس از امام نزد تمامی گروهها و فرقههای مسلمانان تضمین میکرد. بدیهی است برای مأمون آسان بود در مقام ولایتعهدی بدون این که کسی آگاه شود، امام را از میان بردارد تا حکومت به صورت شرعی و قانونی به او بازگردد. در این صورت علویان با خشنودی به حکومت مینگریستند و شیعیان خلافت او را شرعی تلقی میکردند و او را به عنوان جانشین امام میپذیرفتند. از طرف دیگر چون مردم حکومت را مورد تایید امام میدانستند لذا قیامهایی که بر ضد حکومت میشد جاذبه و مشروعیت خود را از دست میداد.
او میاندیشید اگر امام خلافت را نپذیرد ایشان را به اجبار ولیعهد خود میکند که در اینصورت بازهم خلافت و حکومت او در میان مردم و شیعیان توجیه میگردد و دیگر اعتراضات و شورشهایی که به بهانه غصب خلافت و ستم، توسط عباسیان انجام میگرفت دلیل و توجیه خود را از دست میداد و با استقبال مردم و دوستداران امام مواجه نمیشد. از طرفی او میتوانست امام را نزد خود ساکن کند و از نزدیک مراقب رفتار امام و پیروانش باشد و هر حرکتی از سوی امام و شیعیان ایشان را سرکوب کند. همچنین او گمان میکرد که از طرف دیگر شیعیان و پیروان امام، ایشان را به خاطر نپذیرفتن خلافت در معرض سئوال و انتقاد قرار خواهند داد و امام جایگاه خود را در میان دوستدارانش از دست میدهد.
سفر به سوی خراسان:
مأمون برای عملی کردن اهداف ذکر شده چند تن از مأموران مخصوص خود را به مدینه، خدمت حضرت رضا (علیه السلام) فرستاد تا حضرت را به اجبار به سوی خراسان روانه کنند. همچنین دستور داد حضرتش را از راهی که کمتر با شیعیان برخورد داشته باشد، بیاورند. مسیر اصلی در آن زمان راه کوفه، جبل، کرمانشاه و قم بوده است که نقاط شیعهنشین و مراکز قدرت شیعیان بود. مأمون احتمال میداد که ممکن است شیعیان با مشاهده امام در میان خود به شور و هیجان آیند و مانع حرکت ایشان شوند و بخواهند آن حضرت را در میان خود نگه دارند که در این صورت مشکلات حکومت چند برابر میشد. لذا امام را از مسیر بصره، اهواز و فارس به سوی مرو حرکت داد.ماموران او نیز پیوسته حضرت را زیر نظر داشتند و اعمال امام را به او گزارش میدادند.
حدیث سلسلة الذهب:
در طول سفر امام به مرو، هر کجا توقف میفرمودند، برکات زیادی شامل حال مردم آن منطقه میشد. از جمله هنگامیکه امام در مسیر حرکت خود وارد نیشابور شدند و در حالی که در محملی قرار داشتند از وسط شهر نیشابور عبور کردند. مردم زیادی که خبر ورود امام به نیشابور را شنیده بودند، همگی به استقبال حضرت آمدند. در این هنگام دو تن از علما و حافظان حدیث نبوی، به همراه گروههای بیشماری از طالبان علم و اهل حدیث و درایت، مهار مرکب را گرفته و عرضه داشتند: "ای امام بزرگ و ای فرزند امامان بزرگوار، تو را به حق پدران پاک و اجداد بزرگوارت سوگند میدهیم که رخسار فرخنده خویش را به ما نشان دهی و حدیثی از پدران و جد بزرگوارتان، پیامبر خدا، برای ما بیان فرمایی تا یادگاری نزد ما باشد." امام دستور توقف مرکب را دادند و دیدگان مردم به مشاهده طلعت مبارک امام روشن گردید. مردم از مشاهده جمال حضرت بسیار شاد شدند به طوری که بعضی از شدت شوق میگریستند و آنهایی که نزدیک ایشان بودند، بر مرکب امام بوسه میزدند. ولوله عظیمی در شهر طنین افکنده بود به طوری که بزرگان شهر با صدای بلند از مردم میخواستند که سکوت نمایند تا حدیثی از آن حضرت بشنوند. تا اینکه پس از مدتی مردم ساکت شدند و حضرت حدیث ذیل را کلمه به کلمه از قول پدر گرامیشان و از قول اجداد طاهرینشان به نقل از رسول خدا و به نقل از جبرائیل از سوی حضرت حق سبحانه و تعالی املاء فرمودند: "کلمه لاالهالاالله حصار من است پس هر کس آن را بگوید داخل حصار من شده و کسی که داخل حصار من گردد ایمن از عذاب من خواهد بود." سپس امام فرمودند: "اما این شروطی دارد و من، خود، از جمله آن شروط هستم."
این حدیث بیانگر این است که از شروط اقرار به کلمه لاالهالاالله که مقوم اصل توحید در دین میباشد، اقرار به امامت آن حضرت و اطاعت و پذیرش گفتار و رفتار امام میباشد که از جانب خداوند تعالی تعیین شده است. در حقیقت امام شرط رهایی از عذاب الهی را توحید و شرط توحید را قبول ولایت و امامت میدانند.
ولایت عهدی:
باری، چون حضرت رضا (علیه السلام) وارد مرو شدند، مأمون از ایشان استقبال شایانی کرد و در مجلسی که همه ارکان دولت حضور داشتند صحبت کرد و گفت: "همه بدانند من در آل عباس و آل علی (علیه السلام) هیچ کس را بهتر و صاحب حقتر به امر خلافت از علی بن موسی رضا (علیه السلام) ندیدم." پس از آن به حضرت رو کرد و گفت: "تصمیم گرفتهام که خود را از خلافت خلع کنم و آن را به شما واگذار نمایم." حضرت فرمودند: "اگر خلافت را خدا برای تو قرار داده جایز نیست که به دیگری ببخشی و اگر خلافت از آن تو نیست، تو چه اختیاری داری که به دیگری تفویض نمایی." مأمون بر خواسته خود پافشاری کرد و بر امام اصرار ورزید. اما امام فرمودند: "هرگز قبول نخواهم کرد." وقتی مأمون مأیوس شد گفت: "پس ولایت عهدی را قبول کن تا بعد از من شما خلیفه و جانشین من باشید." این اصرار مأمون و انکار امام تا دو ماه طول کشید و حضرت قبول نمیفرمودند و میگفتند: "از پدرانم شنیدم، من قبل از تو از دنیا خواهم رفت و مرا با زهر شهید خواهند کرد و بر من ملائک زمین و آسمان خواهند گریست و در وادی غربت در کنار هارون الرشید دفن خواهم شد." اما مأمون بر این امر پافشاری نمود تا آنجاکه مخفیانه و در مجلس خصوصی حضرت را تهدید به مرگ کرد. لذا حضرت فرمودند: "اینک که مجبورم، قبول میکنم به شرط آنکه کسی را نصب یا عزل نکنم و رسمی را تغییر ندهم و سنتی را نشکنم و از دور بر بساط خلافت نظر داشته باشم." مأمون با این شرط راضی شد. پس از آن حضرت، دست را به سوی آسمان بلند کردند و فرمودند: "خداوندا! تو میدانی که مرا به اکراه وادار نمودند و به اجبار این امر را اختیار کردم؛ پس مرا مؤاخذه نکن همان گونه که دو پیغمبر خود یوسف و دانیال را هنگام قبول ولایت پادشاهان زمان خود مؤاخذه نکردی. خداوندا، عهدی نیست جز عهد تو و ولایتی نیست مگر از جانب تو، پس به من توفیق ده که دین تو را برپا دارم و سنت پیامبر تو را زنده نگاه دارم. همانا که تو نیکو مولا و نیکو یاوری هستی."
جنبه علمی امام:
مأمون که پیوسته شور و اشتیاق مردم نسبت به امام و اعتبار بیهمتای امام را در میان ایشان میدید میخواست تا این قداست و اعتبار را خدشهدار سازد و از جمله کارهایی که برای رسیدن به این هدف انجام داد تشکیل جلسات مناظرهای بین امام و دانشمندان علوم مختلف از سراسر دنیا بود، تا آنها با امام به بحث بپردازند، شاید بتوانند امام را از نظر علمی شکست داده و وجهه علمی امام را زیر سوال ببرند که شرح یکی از این مجالس را میآوریم:
"برای یکی از این مناظرات، مأمون فضل بن سهل را امر کرد که اساتید کلام و حکمت را از سراسر دنیا دعوت کند تا با امام به مناظره بنشینند. فضل نیز اسقف اعظم نصاری، بزرگ علمای یهود، روسای صابئین (پیروان حضرت یحیی)، بزرگ موبدان زرتشتیان و دیگر متکلمین وقت را دعوت کرد. مأمون هم آنها را به حضور پذیرفت و از آنها پذیرایی شایانی کرد و به آنان گفت: "دوست دارم که با پسر عموی من (مأمون از نوادگان عباس عموی پیامبر است که ناگزیر پسر عموی امام میباشد.) که از مدینه پیش من آمده مناظره کنید." صبح روز بعد مجلس آراستهای تشکیل داد و مردی را به خدمت حضرت رضا (علیه السلام) فرستاد و حضرت را دعوت کرد. حضرت نیز دعوت او را پذیرفتند و به او فرمودند: "آیا میخواهی بدانی که مأمون کی از این کار خود پشیمان میشود." او گفت: "بلی فدایت شوم." امام فرمودند: "وقتی مأمون دلایل مرا بر رد اهل تورات از خود تورات و بر اهل انجیل از خود انجیل و از اهل زبور از زبورشان و بر صابئین بزبان ایشان و بر آتشپرستان بزبان فارسی و بر رومیان به زبان رومیشان بشنود و ببیند که سخنان تک تک اینان را رد کردم و آنها سخن خود را رها کردند و سخن مرا پذیرفتند آنوقت مأمون میفهمد که توانایی کاری را که میخواهد انجام دهد ندارد و پشیمان میشود و لاحول و لا قوه الا بالله العلی العظیم." سپس حضرت به مجلس مأمون تشریف فرما شدند و با ورود حضرت، مأمون ایشان را برای جمع معرفی کرد و سپس گفت: "دوست دارم با ایشان مناظره کنید." حضرت رضا (علیه السلام) نیز با تمامی آنها از کتاب خودشان درباره دین و مذهبشان مباحثه نمودند. سپس امام فرمود: "اگر کسی در میان شما مخالف اسلام است بدون شرم و خجالت سئوال کند." عمران صایی که یکی از متکلمین بود از حضرت سؤالات بسیاری کرد و حضرت تمام سؤالات او را یک به یک پاسخ گفتند و او را قانع نمودند. او پس از شنیدن جواب سؤالات خود از امام، شهادتین را بر زبان جاری کرد و اسلام آورد و با برتری مسلم امام، جلسه به پایان رسید و مردم متفرق شدند. روز بعد حضرت، عمران صایی را به حضور طلبیدند و او را بسیار اکرام کردند و از آن به بعد عمران صایی خود یکی از مبلغین دین مبین اسلام گردید.
رجاء ابن ضحاک که از طرف مأمون مامور حرکت دادن امام از مدینه به سوی مرو بود، میگوید: «آن حضرت در هیچ شهری وارد نمیشد مگر اینکه مردم از هر سو به او روی میآوردند و مسائل دینی خود را از امام میپرسیدند. ایشان نیز به آنها پاسخ میگفت و احادیث بسیاری از پیامبر خدا و حضرت علی (علیه السلام) بیان میفرمود. هنگامی که از این سفر بازگشتم نزد مأمون رفتم. او از چگونگی رفتار امام در طول سفر پرسید و من نیز آنچه را در طول سفر از ایشان دیده بودم بازگو کردم. مأمون گفت: "آری، ای پسر ضحاک! ایشان بهترین، داناترین و عابدترین مردم روی زمین است."»
اخلاق و منش امام:
خصوصیات اخلاقی و زهد و تقوای آن حضرت به گونهای بود که حتی دشمنان خویش را نیز شیفته و مجذوب خود کرده بود. با مردم در نهایت ادب تواضع و مهربانی رفتار میکرد و هیچ گاه خود را از مردم جدا نمینمود.
یکی از یاران امام میگوید: "هیچ گاه ندیدم که امام رضا (علیه السلام) در سخن بر کسی جفا ورزد و نیز ندیدم که سخن کسی را پیش از تمام شدن قطع کند. هرگز نیازمندی را که میتوانست نیازش را برآورده سازد رد نمیکرد در حضور دیگری پایش را دراز نمیفرمود. هرگز ندیدم به کسی از خدمتکارانش بدگویی کند. خنده او قهقهه نبود بلکه تبسم میفرمود. چون سفره غذا به میان میآمد، همه افراد خانه حتی دربان و مهتر را نیز بر سر سفره خویش مینشاند و آنان همراه با امام غذا میخوردند. شبها کم میخوابید و بسیاری از شبها را به عبادت میگذراند. بسیار روزه میگرفت و روزه سه روز در ماه را ترک نمیکرد. کار خیر و انفاق پنهان بسیار داشت. بیشتر در شبهای تاریک، مخفیانه به فقرا کمک میکرد."(5) یکی دیگر از یاران ایشان میگوید: "فرش آن حضرت در تابستان حصیر و در زمستان پلاسی بود. لباس او در خانه درشت و خشن بود، اما هنگامی که در مجالس عمومی شرکت میکرد، خود را میآراست (لباسهای خوب و متعارف میپوشید).(6) شبی امام میهمان داشت، در میان صحبت چراغ ایرادی پیدا کرد، میهمان امام دست پیش آورد تا چراغ را درست کند، اما امام نگذاشت و خود این کار را انجام داد و فرمود: "ما گروهی هستیم که میهمانان خود را به کار نمیگیریم."(7)
شخصی به امام عرض کرد: "به خدا سوگند هیچکس در روی زمین از جهت برتری و شرافت اجداد، به شما نمیرسد." امام فرمودند:" تقوی به آنان شرافت داد و اطاعت پروردگار، آنان را بزرگوار ساخت."(8)
مردی از اهالی بلخ میگوید: "در سفر خراسان با امام رضا (علیه السلام) همراه بودم. روزی سفره گسترده بودند و امام همه خدمتگزاران حتی سیاهان را بر آن سفره نشاند تا همراه ایشان غذا بخورند. من به امام عرض کردم: "فدایت شوم بهتر است اینان بر سفرهای جداگانه بنشینند." امام فرمود: "ساکت باش، پروردگار همه یکی است. پدر و مادر همه یکی است و پاداش هم به اعمال است."(9)
یاسر، خادم حضرت میگوید: «امام رضا (علیه السلام) به ما فرموده بود: "اگر بالای سرتان ایستادم (و شما را برای کاری طلبیدم) و شما مشغول غذا خوردن بودید بر نخیزید تا غذایتان تمام شود. به همین جهت بسیار اتفاق میافتاد که امام ما را صدا میکرد و در پاسخ او میگفتند: "به غذا خوردن مشغولند." و آن گرامی میفرمود: "بگذارید غذایشان تمام شود."»(10)
یکبار غریبی خدمت امام رسید و سلام کرد و گفت: "من از دوستداران شما و پدران و اجدادتان هستم. از حج بازگشتهام و خرجی راه را تمام کردهام اگر مایلید مبلغی به من مرحمت کنید تا خود را به وطنم برسانم و در آنجا معادل همان مبلغ را صدقه خواهم داد زیرا من در شهر خویش فقیر نیستم و اینک در سفر نیازمند ماندهام." امام برخاست و به اطاقی دیگر رفت و از پشت در دست خویش را بیرون آورد و فرمود: "این دویست دینار را بگیر و توشه راه کن و لازم نیست که از جانب من معادل آن صدقه دهی."
آن شخص نیز دینارها را گرفت و رفت. از امام پرسیدند: "چرا چنین کردید که شما را هنگام گرفتن دینارها نبیند؟" فرمود: "تا شرمندگی نیاز و سوال را در او نبینم."(11)
امامان معصوم و گرامی ما در تربیت پیروان و راهنمایی ایشان تنها به گفتار اکتفا نمیکردند و در مورد اعمال آنان توجه و مراقبت ویژه ای مبذول میداشتند.
یکی از یاران امام رضا (علیه السلام) میگوید: «روزی همراه امام به خانه ایشان رفتم. غلامان حضرت مشغول بنایی بودند. امام در میان آنها غریبهای دید و پرسید: "این کیست؟" عرض کردند: "به ما کمک میکند و به او دستمزدی خواهیم داد." امام فرمود: "مزدش را تعیین کردهاید؟" گفتند: "نه هر چه بدهیم میپذیرد." امام برآشفت و به من فرمود: "من بارها به اینها گفتهام که هیچکس را نیاورید مگر آنکه قبلا مزدش را تعیین کنید و قرارداد ببندید. کسی که بدون قرارداد و تعیین مزد، کاری انجام میدهد، اگر سه برابر مزدش را بدهی باز گمان میکند مزدش را کم دادهای ولی اگر قرارداد ببندی و به مقدار معین شده بپردازی از تو خشنود خواهد بود که طبق قرار عمل کردهای و در این صورت اگر بیش از مقدار تعیین شده چیزی به او بدهی، هر چند کم و ناچیز باشد؛ میفهمد که بیشتر پرداختهای و سپاسگزار خواهد بود."»(12)
خادم حضرت میگوید: «روزی خدمتکاران میوهای میخوردند. آنها میوه را به تمامی نخورده و باقی آنرا دور ریختند. حضرت رضا (علیه السلام) به آنها فرمود: "سبحان الله اگر شما از آن بینیاز هستید، آنرا به کسانی که بدان نیازمندند بدهید."»
مختصری از کلمات حکمتآمیز امام:
امام فرمودند: "دوست هر کس عقل اوست و دشمن هر کس جهل و نادانی و حماقت است."
امام فرمودند: "علم و دانش همانند گنجی میماند که کلید آن سؤال است، پس بپرسید. خداوند شما را رحمت کند زیرا در این امر چهار طایفه دارای اجر میباشند: 1- سؤال کننده 2- آموزنده 3- شنونده 4- پاسخ دهنده."
امام فرمودند: "مهرورزی و دوستی با مردم نصف عقل است."
امام فرمودند: "چیزی نیست که چشمانت آنرا بنگرد مگر آنکه در آن پند و اندرزی است."
امام فرمودند: "نظافت و پاکیزگی از اخلاق پیامبران است."
شهادت امام:
در نحوه به شهادت رسیدن امام نقل شده است که مأمون به یکی از خدمتکاران خویش دستور داده بود تا ناخنهای دستش را بلند نگه دارد و بعد به او دستور داد تا دست خود را به زهر مخصوصی آلوده کند و در بین ناخنهایش زهر قرار دهد و اناری را با دستان زهرآلودش دانه کند و او دستور مأمون را اجابت کرد. مأمون نیز انار زهرآلوده را خدمت حضرت گذارد و اصرار کرد که امام از آن انار تناول کنند. اما حضرت از خوردن امتناع فرمودند و مأمون اصرار کرد تا جایی که حضرت را تهدید به مرگ نمود و حضرت به جبر، قدری از آن انار مسموم تناول فرمودند. بعد از گذشت چند ساعت زهر اثر کرد و حال حضرت دگرگون گردید و صبح روز بعد در سحرگاه روز 29 صفر سال 203 هجری قمری امام رضا (علیه السلام) به شهادت رسیدند.
تدفین امام:
به قدرت و اراده الهی امام جواد (علیه السلام) فرزند و امام بعد از آن حضرت به دور از چشم دشمنان، بدن مطهر ایشان را غسل داده و بر آن نماز گذاردند و پیکر پاک ایشان با مشایعت بسیاری از شیعیان و دوستداران آن حضرت در مشهد دفن گردید و قرنهاست که مزار این امام بزرگوار مایه برکت و مباهات ایرانیان است.
مشاهده مطلب...به گزارش روابط عمومی اداره کل تبلیغات اسلامی استان البرز،حجتالاسلام معینی معاون فرهنگی تبلیغات اسلامی البرز،گفت:وحدت و همدلی مردم و مسئولان دشمنان نظام و انقلاب را مأیوس میکند.
وی ادامه داد:دشمنان با شایعه پراکنی و توطئه بر علیه این نظام اسلامی به دنبال ضربه زدن به این نظام اسلامی هستند و سعی دارند با تجهیز تروریست ها و ترور مردم و مسئولان با ایجاد رعب و وحشت یأس و ناامیدی را در جامعه رواج دهند.
معنیی،تصریح کرد: وحدت و همدلی مردم و مسئولان بهترین راهکار مأیوس کردن دشمنان از رسیدن به اهداف شومشان است و این وحدت و همدلی از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی توانسته این نظام را از توطئه های داخلی و خارجی نجات دهد.
به گزارش روابط عمومی تبلیغات اسلامی البرز، حجتالاسلام واعظ موسوی،مفسر قرآن کریم با حجتالاسلام سید عباس مسعودی، مدیر کل تبلیغات اسلامی البرز دیدار و گفتگو کرد.
در این دیدار حجتالاسلام واعظ موسوی ضمن تقدیر و تشکر از پیگیری مدیر کل تبلیغات اسلامی البرز و کارکنان زیرمجموعه مبنی بر تهیه امکانات رفاهی جهت اسکان و پذیرایی گزارش مفصلی از کلاس های تفسیر قرآن کریم در سطح مساجد استان ارائه داده و افزود:مردم در استان البرز تمایل زیادی مبنی بر یادگیری و درک آموزه های قرآنی دارند که هرچه تعالیم و آموزه های قرآنی در این استان بیشتر توسعه و نهادینه شود به همان میزان این امر نقش اثرگذار خود را در کاهش آسیب های اجتماعی سطح استان ایفا خواهد کرد.
حجتالاسلام مسعودی،در ادامه ضمن تقدیر و تشکر از زحمات حجتالاسلام واعظ موسوی استان البرز را استانی مستعد برای توسعه و ترویج فعالیت ها و برنامه های قرآنی اثر گذار برشمرد و گفت:تبلیغات اسلامی این استان با بهره گیری از توان 100 موسسه قرآنی بستر مناسبی برای توسعه و ترویج برنامه های قرآنی را در سطح این استان فراهم کرده است و بحمد الله در زمینه تربیت حافظان و قاریان،داوران و ممتحنین قرآنی و همچنین تربیت مربیان قرآنی اقدامات خوبی را به ثمر رسانده است.
به گزارش روابط عمومی تبلیغات اسلامی البرز،نشست شورای مدیران و معاونین امروز یکشنبه ۲۸ خردادماه ۹۶ با حضور حجتالاسلام سید عباس مسعودی،مدیر کل تبلیغات اسلامی البرز برگزار شد.
در ابتدای این جلسه حجتالاسلام سید عباس مسعودی،مدیر کل تبلیغات اسلامی البرز ضمن عرض تسلیت به مناسبت شهادت مولای متقیان حضرت علی بن ابی طالب علیه السلام،در خصوص روند هرچه بهتر فعالیت های سازمان و اهتمام به استفاده از همه ظرفیت ها جهت انجام برنامه های دینی و قرآنی تأکید کرد.
در ادامه هر یک از روسا گزارشی از وضعیت فرهنگی شهرستان خود و اقدامات فرهنگی انجام شده توسط اداره متبوع در ماه مبارک رمضان و اثرات وضعی آن بر فرهنگ آن منطقه ارائه دادند.
حجتالاسلام سید عباس مسعودی،تأکید کرد:ادارات سطح استان باید گزارش عملکرد خود را به صورت مرتب در قالب تشریحی،تصویری و تحلیلی به معاونت فرهنگی اداره کل ارسال کنند چراکه هرکاری که با گزارش مصور و مکتوب همراه نباشد اثر وضعی خود را به مرور از دست می دهد.
در پایان این جلسه از زحمات جناب آقای آستانه،مسئول دفتر سابق مدیر کل تقدیر و تشکر بعمل آمده و آقای امید سبزعلی بهعنوان مسئول حوزه ریاست و روابط عمومی این اداره کل منصوب شدند.
به گزارش روابط عمومی تبلیغات اسلامی البرز،حجتالاسلام سید عباس مسعودی،مدیر کل تبلیغات اسلامی البرز،گفت:رمضان،نقش مهمی در نهادینه کردن فرهنگ قرآن کریم و آموزه های اخلاقی آن دارد.
وی ادامه داد:رمضان بهار قرآن است و احادیث و روایات نبوی بر قرائت و تدبر در معانی این آخرین معجزه الهی تأکید کرده است به همین منظور تبلیغات اسلامی با همکاری موسسات قرآنی فعالیت ها و برنامه های قرآنی اثر گذاری را در این ماه مبارک انجام داده است.
مسعودی،کرسی تلاوت،محفل انس با قرآن کریم،جزءخوانی،کلاس های تفسیر قرآن کریم به همراه تحلیل داستانهای این کتاب آسمانی را از مهمترین برنامه های قرآنی تبلیغات اسلامی البرز در این ماه مبارک خاطر نشان کرد.
این مسئول فرهنگی،ادامه داد:به برکت قرآن در این ماه مبارک میزان جرم و جنایت نسبت به بقیه ماه های سال به مقدار زیادی کاهش می یابد و همین امر همت بلند دستگاه های فرهنگی در انجام فعالیت ها و بر نامه های قرآنی را می طلبد.
مدیر کل تبلیغات اسلامی البرز،قرآن کریم را سراسر خیر و برکت برای زندگی آحاد بشری در طول تاریخ برشمرد و گفت:نکات این کتاب آسمانی مسیر صحیح زندگی سعادتمندانه در دنیا و آخرت را به بشریت نشان می دهد و تلاش در راستای نهادینه کردن آموزه های این کتاب آسمانی از ارزش و اهمیت بسیار بالای در دین مبین اسلام برخوردار است.
این مسئول،در پایان تصریح کرد: دارالقرآن تبلیغات اسلامی البرز با برگزاری بیش از 500 برنامه قرآنی در رمضان المبارک تلاش میکند سهم خود را در نهادینه کردن فرهنگ این کتاب آسمانی و آموزه های ارزشمند آن به خوبی انجام دهد.
مسعودی،در پایان یادآور شد:اگر فرهنگ قرآنی در جامعه ما بهعنوان یک قانون نهادینه شود، شاهد جامعه ای امن و بدور از هرگونه آسیب اجتماعی خواهیم بود.
به گزارش روابط عمومی تبلیغات اسلامی البرز،حجتالاسلام سیدعباس مسعودی در گفتوگو با خبرنگار تسنیم از کرج،با اشاره به برگزاری جزخوانی قرآن در سطح استان البرز با حضور قاریان برجسته کشوری، اظهار داشت: جشنواره ایدههای برتر در زمینه قرآنی در ماه مبارک رمضان در سطح استان البرز برگزار میشود.
مدیرکل تبلیغات اسلامی استان البرز با بیان اینکه طرح 1451 همزمان با کل کشور در استان البرز هم برگزار میشود، اضافه کرد:در این طرح شرکت کنندگان سوره مبارکه "ملک" را حفظ میکنند.
مسعودی با اشاره به سهمیه استان البرز در این طرح، اظهار داشت: از استان البرز در این طرح 11 هزار و 322 نفر میتوانند به شرط حفظ این سوره جوایز دریافت کنند.
وی ادامه داد: برای حافظان این سوره مدرک معتبر از سوی سازمان تبلیغات صادر میشود.
مدیرکل تبلیغات البرز با اشاره به سالروز ارتحال امام خمینی(ره)، بیان کرد: با توجه به اینکه سالروز ارتحال امام(ره) با ماه مبارک رمضان تقارن دارد،
استان البرز از سایر استانهای دیگر مهمان زائر ندارد و هیئات مذهبی از طریق پایگاههای بسیج برای اعزام ثبت نام میکنند.
به گزارش روابط عمومی اداره کل تبلیغات اسلامی استان البرز،حجتالاسلام کیاحیرتی،کارشناس اعزام و استقرار تبلیغات اسلامی البرز،از اعزام مبلغ و مبلغه به مساجد و حسنیه های استان البرز به مناسبت ماه مبارک رمضان خبر داد.
وی ادامه داد:با توجه به آغاز ماه مبارک رمضان و نیاز بعضی از مساجد و حسنیه های سطح این استان به اعزام مبلغ و مبلغه این حوزه آماده اعزام مبلغ به مساجد و حسنیه های سطح استان است.
کیاحیرتی،گفت:اعزام مبلغ و مبلغه به مساجد و حسنیه های سطح استان نقش مهمی در برپایی مراسم و برنامه های مذهبی سطح این استان دارد.
به گزارش روابط عمومی اداره کل تبلیغات اسلامی استان البرز،اکبری،کارشناس امور بانوان تبلیغات اسلامی البرز،گفت:بانوان فرهیخته استان البرز از زندان زنان این استان بازدید میکنند.
وی ادامه داد:در راستای شناخت هرچه بیشتر آسیب های اجتماعی در سطح استان البرز بانوان فرهیخته استان البرز ضمن بازید از زندان زنان در این استان به بحث و بررسی در رابطه با علل توسعه و رشد آسیب های اجتماعی در سطح استان البرز خواهند پرداخت.
به گزارش روابط عمومی تبلیغات اسلامی البرز،حجتالاسلام سید عباس مسعودی،مدیر کل تبلیغات اسلامی البرز،از برگزاری 500 برنامه قرآنی ویژه ماه مبارک رمضان توسط دارالقرآن تبلیغات اسلامی البرز خبر داد.
وی ادامه داد:این برنامه های قرآنی با هماهنگی های انجام شده توسط دارالقرآن تبلیغات اسلامی البرز و موسسات قرآنی در نقاط مختلف استان البرز برگزار شده است.
حجتالاسلام مسعودی،برگزاری محافل انس با قرآن کریم،کرسی تلاوت،جلسات تفسیر و تحلیل آیه های قرآن کریم،جزء خوانی،کلاس های روخوانی و روانخوانی را از مهمترین برنامه های ویژه این ماه مبارک خاطر نشان کرد.
مدیر کل تبلیغات اسلامی البرز،اظهار کرد:در استان البرز حدود 200 موسسه قرآنی فعال مشغول فعالیت ها و برنامه های قرآنی در سطح استان می باشند که اکثریت این موسسات با هماهنگی با دارالقرآن تبلیغات اسلامی البرز اقدام به برگزاری این برنامه ها کرده اند.
این مسئول فرهنگی،برگزاری برنامه های قرآنی اثر گذار را در ایجاد تحول فرهنگی و تأمین امنیت روحی و روانی در جامعه مهم خاطر نشان کرد و گفت:تبلیغات اسلامی البرز بهعنوان دبیر کمیته قرآنی در سطح استان تلاش میکند تا با برگزاری برنامه های قرآنی نسل جوان جامعه را به ارزش های دینی و اسلامی جذب کند.
مسعودی،گفت:باید همه ما ایرانیان از قرآن بهعنوان یک کتاب نفیس و ارزشمند در راستای بهرمندی از یک زندگی سالم و سعادتمندانه بهره ببریم چراکه در این کتاب آسمانی تمام نکات لازم برای سعادت و خوشبختی بشریت به تفصیل آمده است.
مسئول ارشد تبلیغات اسلامی البرز،خاطر نشان کرد:قرآن آخرین معجزه الهی بر پیامبر اکرم (ص) بوده است و تمامی نکات درج شده در این کتاب آسمانی در طی زمانها و اعصار بکر و تازه است و هرچه بیشتر در آیات آن تدبر شود به همان میزان نکات تازه ای که هنوز بشر هم به آن دست نیافته است در این کتاب مقدس یافت میشود.
حجتالاسلام مسعودی،برگزاری دوره های متنوع آموزشی ویژه موسسات قرآنی و ارزیابی فعالیت های آنها را از دیگر برنامه های تبلیغات اسلامی البرز در راستای ارتقاء سطح برنامه های این موسسات خاطر نشان کرد.
به گزارش روابط عمومی تبلیغات اسلامی البرز،حجتالاسلام سید عباس مسعودی،مدیر کل تبلیغات اسلامی البرز،گفت:جنگ نرم،کارآمدترین ابزار دشمن در تغییر فرهنگ و ایدئولوژی ملت هاست.
حجتالاسلام مسعودی،ادامه داد:دشمنان امروز جنگ سخت یعنی حمله نظامی به سایر ملل را همچون گذشته راه حل مناسبی برای تسخیر فرهنگ و ایدئولوژی ملت ها نمی دانند به همین منظور با بهرگیری از نرم افزار های نوین در حوزه فضای مجازی، جنگ نرم نابرابری را برعلیه ارزش های ملت بهکار گرفته اند.
این مسئول فرهنگی،تصریح کرد:در جنگ نظامی (جنگ سخت )مقابله رودرو با محدودیت فضا و مکان روبه روست ولی درجنگ نرم بدون محدودیت زمانی و مکانی ارزش ها و فرهنگ یک ملت را آماج حملات خود قرار می دهند.
مدیر کل تبلیغات اسلامی البرز،خاطر نشان کرد:باید روحانیون و فعالان عرصه فرهنگی دینی با هوشیاری در حوزه نشر فرهنگ و ارزش های دینی به خوبی نفوذ کرده و با بهرگیری از این شیوه های نوین زمینه جذب آحاد جامعه بهویژه جوانان و نوجوانان را به باورها و مفاهیم ارزشمند دینی فراهم کنند.
مسعودی،اضافه کرد:در همین راستا تبلیغات اسلامی البرز در سال گذشته برگزاری دوره های آموزشی در حوزه فضای مجازی ویژه روحانیون مستقر،مبلغین و مبلغات و بانوان فرهیخته عرصه فرهنگی دینی را در دستور کار خود قرار داده است که برگزاری این دوره ها در سال جاری یکی دیگر از اقدامات این اداره کل در حوزه آگاهی بخشی به این قشر فعال فرهنگی خواهد بود.
مسئول ارشد تبلیغات اسلامی البرز،اضافه کرد:امروز اقتدار و عزت ایران اسلامی به واسطه اسلام و آموزه های ارزشمند آن است به همین منظور تلاش میکنند تا با بهرگیری از ابزار نوین در حوزه رسانه و فضای مجازی باور های دینی مردم را خدشه دار کرده و یأس و ناامیدی را در میان آحاد مردم گسترش داده و آنان را نسبت به نظام و مسئولان بدبین و مأیوس کنند.
حجتالاسلام مسعودی،تصریح کرد:ایران اسلامی پشتیبان تمام مظلومین بهویژه شیعیان مسلمان در اقصی نقاط جهان است و همین امر منجر به عصابانیت و دشمنی آمریکای جنایتکار و رژیم آل سعود بر علیه نظام اسلامی ما شده است و سعی میکنند با بهرگیری از شیوه های مختلف از قبیل جنگ نرم و ترور مردم را از اهداف خود که همان حمایت ازنظام و رهبری است بازدارند ولی غافل از اینند که مردم ما هوشیارند و همه توطئه های آنان را نقش بر آب میکنند.
به گزارش روابط عمومی تبلیغات اسلامی البرز،امید سبزعلی،مسئول روابط عمومی تبلیغات اسلامی البرز،عملکرد این روابط عمومی در ماه مبارک رمضان 1438 هجری قمری را تشریح و تبیین کرد.
وی برگزاری مراسم جزء خوانی قرآن کریم ویژه کارکنان تبلیغات اسلامی البرز،برگزاری مراسم زیارت عاشورا،پوشش خبری تصویری فعالیت فرهنگی و قرآنی بهویژه محافل انس با قرآن کریم،کرسی تلاوت و جلسات تفسیر،ارسال پیامک به هیئت ها روحانیون مستقر باتوجه به مناسبت های این ماه مبارک،برگزاری نشست خبری به منظور تبیین و تشریح برنامه های قرآنی تبلیغات اسلامی البرز در این ماه مبارک،برگزاری مسابقات درون سازمانی ویژه کارکنان، برگزاری جلسات پرسش و پاسخ ویژه کارکنان تبلیغات اسلامی،ارسال اخبار فعالیت های اداره کل به رسانه های استانی از قبیل مهر،تسنیم،ایرنا،سپیدار و صدا و سیما را از مهمترین برنامه های این روابط عمومی در ماه مبارک رمضان خاطر نشان کرد.
امید سبزعلی، روابط عمومی ها را بلندگویی تبلیغاتی هرنهاد و سازمان ذکر کرد و گفت:با توجه به گشترس تحرکات دشمنان در حوزه فضای مجازی بر علیه ارزش های دینی یکی از ماندگارترین اقدامات روابط عمومی سازمان تبلیغات اسلامی توسعه فعالیت ها و برنامه های فرهنگی در فضای مجازی و رسانه ها است.